Ponad tydzień temu w ramach Europejskiego Kongresu Gospodarczego uczestniczyłam w panelu dyskusyjnym pt.: „Klimat dla innowacji”.
Czy była to forma panelu dyskusyjnego, można polemizować, choć goście jak podejrzewam mieli dużo interesujących rzeczy do powiedzenia.
To co mnie zaciekawiło, to czynniki miękkie sprzyjające innowacji i rola zarządzających, ponieważ od kilku lat wspólnie z Centrum Coachingu Progres pracujemy z klientami w obszarach przywództwa, roli lidera, rozwoju kompetencji coachingowych oraz skutecznej pracy zespołowej.
W czasie debaty padło pytanie: Co jest potrzebne, by można było mówić o innowacyjności firmy?
Pan Marcin Balicki Członek Zarządu, Millennium Leasing Sp. z o.o. powiedział: ”Wspólnym mianownikiem szeroko rozumianej innowacyjności jest styl przywództwa liderów.”
Trudno się nie zgodzić. Tu mogłabym zakończyć.
Jednak nie zrobię tego, ponieważ poruszane były również inne interesujące zagadnienia.
Np. odwołanie do folwarcznego modelu zarządzania. Czym się przejawia ten styl?
Do niedawna w Polsce mieliśmy ten jeden wzorzec. Autorytarny, apodyktyczny, kapryśny szef, archetyp kija i marchewki, kontrola, wymagania i egzekucja zamiast egzekwowania.
Skąd taki „folwark” w polskich głowach?
Wynika to w dużym stopniu z historii, gdzie kultura folwarku – jeden rządzi, a reszta pokornie słucha, przetrwała. Nie ma znaczenia czy to instytucja publiczna (administracja, urzędy, szpitale ) czy nowoczesna firma. Taki model jednak nie pozwala rozwijać się firmie i iść dalej.
Wracając do słów Pana Marcina Balickiego, kluczowym czynnikiem sukcesu są: przywództwo i idea. Jak mawiał Steve Grounds: “Z jasnej wizji wyłonią się konkretne cele, które pozwolą rozpocząć działanie.”
Do przywództwa i idei dochodzą jeszcze wartości, definiowane i przestrzegane przez ludzi pracujących razem. Wartości – to jeden z tematów coachingu zespołu. Ludzie definiują – jak dana wartość przejawia się w naszej współpracy? Co każdy z nas robi (konkretne zachowanie, działanie) dla tej wartości?
Nie są to sztucznie zapisane wydumane hasła, tylko określone działania dające się namierzyć w codziennej pracy.
Podczas debaty pojawił się również wątek przywództwa transformacyjnego. To zagadnienie zostało poruszone przez Pana Tomasza Gigola – wiceprezesa zarządu ARP Venture. Przywództwo transformacyjne wspiera innowacje. A czym jest przywództwo transformacyjne?
Przywództwo transformacyjne kładzie nacisk na zaangażowanie. Angażuje całą osobę pracownika w celu zaspokojenia jego potrzeb wyższego rzędu. Ten rodzaj kreowania relacji przełożony-podwładny, to przywództwo wykraczające poza zwykłe oczekiwania, przekazujące poczucie posłannictwa (misji), stymulujące proces uczenia się, inspirujące nowe sposoby myślenia.
Pobudza ono poczucie wartości i ważności zadań, uświadamia, że pracownicy wykraczają poza interes własny na rzecz zespołu, organizacji bądź społeczeństwa, wskazuje na konieczność podniesienia na wyższy poziom ich własnych potrzeb, jak np. samorealizacja. Przywódca transformacyjny może być skuteczny tylko wtedy, kiedy wykorzysta własną wizję i energię do inspiracji podwładnych. To motywowanie podwładnych do zrobienia więcej niż początkowo zamierzali.
A Idąc dalej. Menadżer czy lider ? Jaka jest różnica?
Prawdziwe wyzwanie polega na umiejętności połączenia silnego przywództwa z silnym zarządzaniem i na ich wzajemnym zrównoważeniu. Zarządzanie to między innymi radzenie sobie z kompleksowością.
Natomiast przywództwo polega na radzeniu sobie ze zmianą. Znaczenie przywództwa wzrosło, gdyż zmian jest coraz więcej. I tu przypomniana została koncepcja Abrahama Zaleznika.
Abraham Zaleznik zyskał popularność po tym, jak w 1977 roku (miałam wtedy dwa lata) opublikował artykuł pt. Menedżerowie i liderzy: co ich różni?
Zaleznik zaprezentował w artykule innowacyjne wówczas podejście do kwestii przywództwa. Jako pierwszy tak zdecydowanie przeciwstawiając sobie dwie role: menadżer, a lider. To rozróżnienie i wynikające z niego wnioski były największym dokonaniem Zaleznika w dziedzinie zarządzania, w którym przywódcy pełnią kluczowe funkcje.
Podsumowując panel dyskusyjny.
Innowacyjność jest szeroko rozumiana i definiowana przez firmy w różny sposób.
To co jest kluczowe, by mógł zaistnieć klimat dla innowacji, to styl przywództwa i rola lidera.
Nie ma możliwości dokonania zmian w przywództwie, jeśli nie będziemy chcieli rozmawiać o zmianie na poziomie wartości i przekonań liderów, rozumienia swojej roli w organizacji w tak zmieniającej się rzeczywistości i zmianach pokoleniowych na rynku pracy. Ponadto, trzeba pamiętać o przezwyciężaniu barier mentalnych i uwzględniać stałą gotowości do zmian.
Na koniec posłużę się cytatem Dwighta Eisenhowera:
”Wolę zawsze człowieka przekonać, że powinniśmy iść razem. Jeśli mi się uda, mam go z sobą na stałe. Jeśli go zmuszę, będzie ze mną, dopóki będzie się mnie bać, później natychmiast mnie porzuci.”